از بین بردن یا کاهش خطا(Error) و سوگیری(Bias) نقش مهمی در بهبود کیفیت داده جمعآوریشده توسط پرسشنامه آنلاین و به دنبال آن کیفیت تحلیل و تصمیم دارد. به طور کلی بین خطا و سوگیری تفاوت وجود دارد. در تحقیقات پیمایشی، خطا به هر تفاوتی بین مقادیر میانگین جمعآوریشده توسط پرسشنامه و مقادیر میانگین واقعی جامعه هدف اشاره می‌کند. مثلا، نتایج پرسشنامه شما نشان می‌دهد ۲۰ درصد افراد نمونه آماری وفادار به موبایل اپل هستند اما در واقع ۳۰ درصد افراد جامعه وفادار به این موبایل هستند. این اختلاف که نتیجه مجموعه‌ای از خطاها و سوگیری‌ها ممکن است باشد، نشان‌دهنده ۱۰ درصد خطا در پرسشنامه آنلاین شماست.
خطا به هر نوع ایرادی در نتایج مطالعه بازمی‌گردد، در حالی‌که سوگیری تنها به خطاهایی که ماهیت سیستماتیک دارند، اشاره می‌کند. یک تحقیق زمانی دارای سوگیری است که داده‌ها به نوعی جمع‌آوری شده باشند که مقادیر آن‌ها به شکل قاعده‌مندی متفاوت از مقادیر واقعی باشد. در مطالب پیشین مانند«هشت توصیه در نوشتن سوالات پرسشنامه و نظرسنجی»، «سرطانی پنهان در پرسشنامه شما»، «پرسشنامه هم باید بتواند نه بگوید» و «۴ راهکار برای ایجاد یک پرسشنامه آنلاین با نرخ پاسخ‌دهی بالا» به چند نمونه از سوگیری و روش‌های اجتناب از آن اشاره شده است.
در نگاهی جامع‌تر، انواع مختلف سوگیری عبارتند از: «سوگیری ناشی از پاسخ‌ها» و «سوگیری ناشی از عدم پاسخ‌دهی». سوگیری ناشی از پاسخ‌ها خود شامل «سوگیری محقق»، «سوگیری مطالعه» و «سوگیری پاسخ‌دهنده» است.
خطاهایی که ماهیت سیستماتیک ندارند را خطاهای ناشی از نمونه‌گیری تصادفی می‌توان نامید. همواره درصدی از این نوع خطا وجود دارد. در دنیای احتمالات این نوع خطا اجتناب‌ناپذیر است و نمی‌توانید مطمئن باشید که مقادیر جمعآوریشده با مقادیر واقعی یکی هستند. اما نکته مهم این است که این نوع خطا را به کمک آمار می‌توان اندازه‌گیری کرد. یک پژوهشگر همواره درصد خطا و سطح اطمینان را برای تحقیق خود تعریف می‌کند.
برخلاف خطای ناشی از نمونه‌گیری تصادفی، سوگیری را نمی‌توان به کمک آمار اندازه‌گیری کرد، چرا که به ماهیت فرایند مطالعه مرتبط است. بنابراین ممکن است ناخودآگاه در حال جمع‌آوری داده‌ای بی‌کیفیت و تصمیم‌گیری براساس آن باشید و کسب‌و‌کار خود را با ریسک مواجه نمایید. در نتیجه، درک درست انواع سوگیری و راه‌های اجتناب از آن‌ها اهمیت دارد.
در چند مطلب آتی انواع سوگیری و راه‌های اجتناب از آن، در تکمیل مطالب پیشین، تشریح خواهد شد.
ارسال نظر